In mijn logo gebruik ik een vlinder. Waarom nou een vlinder? De Ellen MacArthur Foundation heeft een model of diagram ontwikkeld dat lijkt op een vlinder om te benadrukken dat in een circulaire economie een continue stroom van biologische (de groene kant) en technische materialen (de blauwe kant) bestaat binnen ‘waarde cirkels’. De technische materialen kunnen niet worden opgenomen in de biologische kringloop waardoor de twee kanten van de vlinder ontstaan, zoals je in het plaatje hieronder ziet. Het is de bedoeling dat grondstoffen, onderdelen en producten zo lang mogelijk hun waarde behouden.
Op YouTube vond ik een filmpje van de Ellen MacArthur Foundation van 3 mei 2012 dat de betekenis van de circulaire economie op een begrijpelijke manier uitlegt:
Aan de groene kant van de vlinder gaat het om organische materialen zoals hout, voedsel en water. Deze kunnen door middel van biologische processen worden opgenomen in het ecosysteem en kunnen opnieuw worden voortgebracht. Het ecosysteem bestaat uit de aarde met levende onderdelen zoals mensen, dieren en planten en niet-levende onderdelen zoals bodem, water en lucht. Tussen al deze onderdelen bestaan kringlopen en stromingen. In de bio-cirkel is het van belang om het ecosysteem zo goed mogelijk haar werk te laten doen. We mogen daar als mensen best van profiteren, door bijvoorbeeld voedsel te verbouwen of water te gebruiken, zolang we de stromen niet overbelasten of besmetten met giftige stoffen. In de bio-cirkel vindt hergebruik plaats in cascades, dit betekent dat we producten of een deel van producten gebruiken voor een andere toepassing. Zo kan kleding uiteindelijk gebruikt worden als vulling voor bijvoorbeeld een kussen. Wanneer een product niet langer in staat is om de aanvankelijke functie te vervullen wordt het doorgegeven om opnieuw te worden gebruikt. Tijdens het cascaderen vermindert de kwaliteit van het materiaal en wordt er energie verbruikt (Ellen MacArthur Foundation).
In een biologische kringloop worden grondstoffen:
– benut als voeding voor de natuur
– benut om er biogas van te maken
– gebruikt om te composteren
– gebruikt als biologische voedingsmiddelen
– benut voor andere producten en toepassingen (cascaderen)
– hergebruikt voor een volgend leven (Bas Luiting, 2018)
Aan de blauwe kant gaat het om technische materialen zoals fossiele brandstoffen, kunststoffen en metalen. Deze materialen zijn beperkt beschikbaar en kunnen niet makkelijk opnieuw worden voortgebracht. In de technische-cirkel is het van belang dat voorraden van zulke eindige materialen goed worden beheerd. In een circulaire economie worden deze materialen enkel nog gebruikt, in plaats van te worden opgebruikt. Na gebruik worden materialen weer met hun oorspronkelijke waarde teruggewonnen uit reststromen. De biologische kringloop is inspiratie voor deze technische kringloopgedachte. Afval bestaat niet en elke grondstof wordt optimaal hergebruikt. Biomimicry (nadoen van de natuur) is een term die daarmee vaak in verband wordt gebracht. De kracht van het concept is de vanzelfsprekendheid dat je afval, uitstoot, schade aan natuur en andere processen wil uitroeien of wil verkleinen vanuit economisch oogpunt: verlies aan “voedingstoffen” die in een ander proces waardevol (kunnen) zijn (Ellen MacArthur Foundation).
In een technische kringloop kunnen producten worden:
– doorgegeven van gebruiker naar gebruiker (kringloopwinkels zoals Emmaus)
– hersteld, middels een onderhoudsbeurt
– opgeknapt, versleten delen worden vervangen
– omgebouwd tot een ander product
– gerecycled (Bas Luiting, 2018).
Als het helemaal niet anders kan, worden grondstoffen:
– verbrand om er energie uit te halen
– naar een stortplaats gebracht.
November 2019, Jolanda Kwakman
Interessante bronnen:
– https://kenniskaarten.hetgroenebrein.nl/kenniskaart-circulaire-economie/circulatie-materialen-circulaire-economie/
– https://www.cirkellab.nl/over-ons/circulaire-economie/
– Circulaire economie als Lifestyle geschreven door Bas Luiting, 2018 (ISBN 978-90-828612-0-4)