Het MKB kan een aanzienlijke rol spelen bij de verandering naar een Circulaire Economie. Negenennegentig procent van alle Nederlandse bedrijven valt namelijk onder het Midden- en Klein Bedrijf (MKB). Het MKB is verantwoordelijk voor meer dan 60% van de toegevoegde waarde en maar liefst 70% van de werkgelegenheid. Het MKB bestaat uit ondernemingen met maximaal 250 medewerkers (https://www.mkbservicedesk.nl/).
Foto van Mike Petrucci op Unsplash
Waarom circulair ondernemen?
Waarom zou je als bedrijf uit het MKB een bijdrage willen leveren aan deze verandering?
* Er wordt veel gezegd en geschreven over de Circulaire Economie. Consumenten worden steeds kritischer en bewuster van de impact van hun koopgedrag. Om als bedrijf te overleven in de steeds duurzamer wordende maatschappij, is het verstandig hierop in te spelen.
* In een circulaire economie behouden de materialen waaruit een product bestaat hun waarde nadat het product zijn originele functie heeft verloren. Doordat materialen hun waarde behouden en hergebruikt worden, wordt de overgang naar ‘afval’ zo lang mogelijk uitgesteld.
* Circulaire Economie is belangrijk omdat hiermee een bijdrage geleverd wordt aan het behouden en het vergroten van de leefbaarheid van de aarde voor de mensen en de natuur. Grondstoffen behouden hun waarde waardoor er niet steeds nieuwe grondstoffen uit de aarde gehaald hoeven worden. Natuurlijke hulpbronnen blijven behouden of worden hersteld.
* Circulair ondernemen biedt naast economische kansen ook sociale/maatschappelijke kansen. In mijn artikel over de toegevoegde waarde en de Circulaire Economie kun je daar meer over lezen.
Hoe kun je dat als MKB aanpakken?
In 2015 heeft de Argumentenfabriek in opdracht van Nederland Circulair een informatiekaart gemaakt voor alle medewerkers van bedrijven uit het MKB. De informatiekaart geeft een overzicht van doelen, principes, verdienmodellen, werkwijze en de voor- en nadelen om als ondernemer met circulaire bedrijfsmodellen aan de gang te gaan. Een handige leidraad! (https://www.circulairondernemen.nl/uploads/584d4101b56db27bd65d41eaefadf60c.pdf)
Een paar dingen uitgelicht en aangevuld!
De informatiekaart bespreekt de principes die bij een Circulaire Economie horen.
* Producten en deelproducten behouden zo lang mogelijk hun waarde. Dit betekent onder andere dat producten zo worden ontworpen en gemaakt dat ze langer gebruikt kunnen worden, makkelijk te repareren zijn en dat onderdelen weer makkelijk hergebruikt kunnen worden.
* Grondstoffen blijven behouden in kringlopen. In mijn artikel over Het vlindermodel kun je meer lezen over dit principe.
De informatiekaart bespreekt mogelijke verdienmodellen in een Circulaire Economie. Een paar voorbeelden van circulaire verdienmodellen:
* Diensten leveren in plaats van producten (Huur constructies, Product-as-a-service).
* Diensten leveren om de levensduur van producten te verlengen zoals onderhoudscontracten.
* Sell and buy-back: Het product kan hergebruikt worden nadat het door de leverancier teruggekocht is.
* Deelplatforms: toegang of eigendom wordt gedeeld. Gekeken kan worden hoe er met stakeholders een model opgezet kan worden, waarin materialen, grondstoffen of energiestromen worden gecirculeerd.
* Producten tweedehands verkopen.
* Producten vernieuwen (refurbisch en remanufacture).
* Verkoop van teruggewonnen materialen (re-mine).
* Recycling; het opzetten van recycling faciliteiten.
De informatiekaart bespreekt de werkwijze. Wat kan er gedaan worden om circulair te werken?
* Het circulair organiseren van de bedrijfsvoering (hernieuwbare energie, inkoop, afval, opleiding, financiering).
* Toewerken naar een circulair productieproces (ontwerpproces, grondstofgebruik, hergebruik).
* Samenwerken met andere partijen is noodzakelijk voor een circulaire economie. Dit gaat om ketensamenwerking, maar soms ook om heel onverwachte samenwerkingen buiten de keten. Kennisdelen over en weer valt hier ook onder.
Als laatste bespreekt de informatiekaart de voor- en nadelen van een circulaire economie. De genoemde voordelen zijn:
* Door circulair werken kun je de continuïteit en toekomstbestendigheid van je bedrijf vergroten. Grondstoffen worden steeds schaarser en soms ook duurder. Door circulair te gaan werken wordt het bedrijf minder afhankelijk van nieuwe grondstoffen.
* De relatie met de steeds kritischer wordende consument wordt versterkt.
* Er wordt nagedacht over nieuwe producten en diensten en productieprocessen. Dit maakt je bedrijf ook toekomstbestendiger.
* Door circulair werken wordt ook de kwaliteit verhoogt en wordt er kosten bespaard. Producten gaan immers langer mee en zijn te repareren en onderdelen kunnen opnieuw gebruikt worden.
Er zijn ook wat nadelen te benoemen bij circulair werken.
* Het opbouwen van een nieuwe keten met mogelijk nieuwe partners maakt ondernemen altijd risicovol.
* In eerste instantie kost het tijd en geld om over te stappen op een andere manier van werken. Je kunt er natuurlijk best voor kiezen het stapje voor stapje te doen. Het is niet nodig om gelijk 100% procent circulair te zijn. Laat zien dat je kleine stappen in de goede richting maakt.
Wil je als medewerker of bedrijfseigenaar uit het MKB bewust met duurzaam en circulair bezig zijn, kijk dan ook eens naar de R-en van de Circulaire Economie. Deze kun je heel goed als leidraad gebruiken.
Oktober 2020, Jolanda Kwakman